سبب شناسی اعتیاد – عوامل زیست شناختی

در ادامه سری مقالات سبب شناسی اعتیاد…

مورد اول : عوامل زیست شناختی

اعتیاد ممکن است به دلایل زیستی و ارثی ایجاد شود. این شواهد عمدتاً از پژوهش های انجام شده روی افراد الکلی به دست آمده است. احتمال وابستگی به الکل در فرزندان والدین الکلی چهار برابر بیشتر از میزان آن در جمعیت عمومی است. در مورد کودکانی که به فرزند خواندگی پذیرفته می شوند و از خانواده های الکلی خود به خانواده های غیر الکلی منتقل می شوند نیز این وضعیت وجود دارد.

پژوهش هایی که با حیوانات آزمایشگاهی انجام شده نشان دهنده تفاوت های ژنتیکی در تأثیر تقویت کننده های الکل و موادی از قبیل کوکائین و مواد افیونی است. به علاوه عوامل ژنتیکی به صورتی نیرومند حساسیت به اثرات سمی مواد را تحت تأثیر قرار می دهد. افرادی که به طور وراثتی مستعدند که به افرادی الکلی تبدیل شوند ، در درک اثرهای الکل توانایی ضعیفی دارند ، در نتیجه نمی توانند به موقع متوجه نشانه های ناشی از نوشیدن الکل شوند و از آن دست بکشند. همچنین افرادی که زیاد الکل می نوشند ، از خود واکنش های فیزیولوژیکی شدیدتر و احساسات مثبت تری را نسبت به محرک های مربوط به الکل ، همچون دیدن یا بوییدن مشروبات الکلی بروز می دهند ، به ویژه زمانی که الکل در دسترس قرار داشته باشد.

بر اساس مطالعات ژنتیک ، دو نوع الکلی ارثی مشخص شده است. یک نوع "منجر به مردها" نام دارد ، زیرا تنها از پدران به پسران انتقال می یابد. پسر یک پدر مبتلا ، به احتمال زیاد صرف نظر از محیطی که در آن رشد می کند ، مشکلات الکلی را نشان می دهد. به نظر می رسد این حالت تنها در مردانی رخ می دهد که پدرانشان علاوه بر پیشینه های سوء مصرف الکل رفتارهای مجرمانه نیز داشته اند. پدران این پسران معمولاً نوشیدن الکل را در نوجوانی شروع می کنند. حدود یک چهارم پسران این پدران حتی اگر توسط خانواده ای دیگر تربیت می شدند مشکلات الکلی را بروز می دادند. نوع دیگر اختلال الکلی ارثی منحصر به محیط است. زیرا در این گروه هرچند به نظر می رسد آمادگی ارثی در کار باشد ، عوامل محیطی به نحو چشمگیری فراوانی و شدت مشکل مشروب خواری را تحت تأثیر قرار می دهد. نوع منحصر به محیط مشکل الکل ، سه چهارم مردان و همه زنان تحت بررسی را در بر می گرفت. والدین زیستی آن ها هم سوء مصرف خفیف الکل و هم موارد خفیف ارتکاب جرم را در مقایسه با پدران نوع منحصر به مرد نشان دادند. به نظر می رسید زنانی که مادرانشان اختلال الکلی داشتند در برابر اختلالات مرتبط با مصرف الکل مستعدتر بودند تا آن که پدرانشان الکلی بودند.

عوامل زیست شناختی در مورد مصرف سیگار نیز موثر است. برخی شواهد نشان می دهد که نیکوتینی که در دوران بارداری از یک مادر سیگاری به فرزندش منتقل می شود ، ممکن است کودک را در برابر اثرهای اعتیادآور نیکوتین مستعدتر کند. وراثت ممکن است بر میزان لذت بردن یا نبردن شخص از تنباکو و بر میزان راحتی شدت وابستگی جسمانی به آن اثر بگذارد.

به نظر می رسد در شکلی گیری مصرف مواد اعتیادآور ، عامل ژنی ، به عنوان نوعی عامل مستعد کننده عمل می کند که در تعامل با محیط می تواند منجر به مصرف مواد شود. فردی که از نظر ژنتیک مستعد مصرف مواد است بالقوه توانایی ابتلاء به اختلال های مصرف مواد را دارد و اگر محیط نیز مساعد باشد ، زودتر توانایی بالقوه خود را به مرحله عمل در می آورد. اما تاکنون هیچگونه ژن خاصی را که مستقیماً باعث بروز سوء مصرف از مواد شده باشد ، کشف نکرده اند. سوء استفاده و وابستگی به مواد در نتیجه اثر چند ژن یا اثر ناقص چندین ژن اصلی بر یکدیگر ایجاد می شود.