• خیابان میرداماد ، نفت شمالی، نبش کوچه سوم ، پلاک 38
  • 09127535400
  • info@day-clinic.ir

سم زدایی مواد به معنای حذف مواد از بدن معتاد می باشد که در طی این فرآیند به شخص معتاد کمک می شود تا بر اثرات مزمن مسمومیت غلبه کند و علائم ترک را به حداقل برساند؛ به عبارت دیگر، سم زدایی مواد یعنی قطع یا کاهش مصرف مواد مخدر که در اثر آن علائم ترک ظاهر می شوند و هدف از دارو درمانی در این مرحله، کاهش شدت علائم یا کاهش دوره ی سم زدایی است. به علاوه، بعد از سم زدایی مواد، بیمار تحت درمان با یک آنتاگونیست اپیوئیدی قرار می گیرد که هدف آن جلوگیری از عود مصرف ماده ی مخدر است.

یکی از اقدامات ضروری در ترک اعتیاد رفع علائم ناخوشایند ترک (بازگیری) است، تا بیزاری ناشی از بازگیری، باعث عود اعتیاد نگردد. شدت علائم ترک به فاکتورهای مختلفی چون سطح و مدت زمان مصرف، داروهای مصرف شده ی هم زمان با مواد، سلامت عمومی، وضعیت تغذیه ی فرد و وضعیت سم زدایی مواد بستگی دارد.

ملو مندلسون (۱۹۷۰)، معتقدند که شکست روش سم زدایی، به عنوان یک راه حل درمانی تعجب آور نیست، زیرا برخی از داروهای اعتیاد آور قوی مانند کوکائین، نشانه های ترک شدید ایجاد نمی کنند؛ همچنین، الگوی دریافت مواد برخی از افراد شامل چرخه ی متغیر مصرف و سم زدایی می شود ( مثلاً، مصرف دائمی ممکن است مصرف کننده را روانه ی زندان کند، از چنین الگویی تبعیت می کند). به هر حال، عمل سم زدایی خواه از روی ضرورت باشد یا تصادفی، نمی تواند معتادان را از دوباره مصرف کردن مواد باز دارد.

سم زدایی به دو صورت سم زدایی با دارو و سم زدایی بدون دارو، انجام می شود.

سم زدایی یا ترک بدون دارو، یعنی کنار گذاشتن دارو بدون مصرف داروهای خاص، اما سم زدایی با دارو، یعنی جایگزینی داروهای کنترل شده به جای مصرف کنترل نشده مواد. سم زدایی بخش مهم و اولیه در درمان اعتیاد است. اما با درمان یکی است و به عبارت دیگر پیش زمینه ی درمان، سم زدایی است.

سم زدایی مواد به روش های مختلف انجام می گیرد که به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

  1. سم زدایی تدریجی
  2. سم زدایی سریع

 

سم زدایی تدریجی مواد (ترک تدریجی مواد)

در این روش قطع مصرف مواد مخدر بصورت تدریجی به شکل انواع کوتاه مدت، میان مدت و طولانی اتفاق می افتد و مخدر مصرفی بیمار(ماده افیونی خیابانی و غیرقانونی) با یک مخدر دارویی و قانونی(دارای اگونیست گیرنده های اپیوئیدی) مانند متادون و بوپرنورفین جایگزین شده و بتدریج با کاهش دوز قطع می گردد.

در روشهای کوتاه مدت ابتدا مقدار متناسبی از این داروهای مخدری با تجویز پزشک مجرب و آموزش دیده به بیمار داده می شود به شکلی که حداقل علائم قطع مصرف در بیمار بوجود آید و علائم جسمانی و خماری جدی وجود نداشته باشد(و در صورت وجود با داروهای آرامبخش و ضد خماری و مسکن کنترل می شود) سپس با توجه به شرایط بیمار طی ۴ تا ۷ روز این مخدرهای دارویی کاسته و قطع می شوند و پس از آن درمان های پیشگیری شروع می شود در این نوع درمان اغلب بیمار نیاز به ۱۰ تا ۱۵ روز بستری و مراقبت درمراکز پزشکی و تخصصی را دارد.

 

سم زدایی سریع

به قطع ناگهانی ماده مخدر و تشدید کنترل شده علائم محرومیت ((withdrawal توسط داروی آنتاگونیست مخدر و کاهش دوره این علائم سم زدایی سریع گفته می شود. علائم قطع مصرف شدید و بدون درمان را اصطلاحاً cold turkey و به گفته بعضی از بیماران ترک یابویی می نامند.

در روش های طبی پس از قطع مخدر و آماده سازی بدن با استفاده از داروهایی که علائم محرومیت را می کاهند داروی ضد مخدر تجویز می گردد که به دو روش سم زدایی سریع و سم زدایی فوق سریع انجام می شود.

درهر دو روش در واقع بدن به علائم ترک شدید تحمل وعادت کرده، پس از آن علائم خفیف را حس نمی کند. درسم زدایی سریع (Rapid Opioid Detoxification یا RD) پس از آماده سازی دوز کمی از داروی ضد مخدر (نالترکسان Naltrexone ) خورانده شده و با دریافت داروهای خاص و تحمل بدن به تدریج دوز آن افزایش می یابد تا ظرف ۴-۳ روز ضمن دریافت دوز کامل داروی ضد مخدرعلائم محرومیت برطرف شود.

کلینیک روانپزشکی و درمان اعتیاد دی همواره آماده است تا خدمات بستری و سم زدایی مواد را تحت نظر دکتر بختیاری به هموطنان عزیز ارایه نماید.

سم زدایی سریع و فوق سریع برای اولین بار در ایران توسط دکتر بختیاری در کلینیک روانپزشکی و درمان اعتیاد دی بنیان گذاری شد و تا کنون بیماران زیادی با این روش درمان شده اند.