ترامادول

ترامادول یک داروی ضد درد و مخدر می باشد که به اشکال قرص، کپسول و دارو تولید می شود و اخیرا سوء مصرف آن بسیار رواج یافته است.

این دارو چند سال پیش به عنوان یک ضد درد وارد بازار دارویی ایران شد و آن زمانی بود که دیکلوفناک و شکل وارداتی آن، از فارماکوپه دارویی کشور حذف و بازار دارویی نیازمند یک ضد درد تزریقی بود. این دارو را قبل از پزشکان، معتادان شناختند، کشف کردند و مورد استفاده قرار دادند. چند ماه بعد یک شرکت ایرانی نیز اقدام به تولید و پخش آن کرد.

متاسفانه ترامادول گسترده تر و بیش از آنکه باید، مورد استفاده قرار می گیرد. شرکت سازنده در بروشور دارویی مکانیسم اثر آن را موثر بر گیرنده های افیونی ذکر می کند اما مدعی است که دارو اثر اعتیاد آوری ندارد. نیمه عمر دارو ۷ ساعت ذکر شده است. به شکل آمپول و کپسول در دسترس است.

چند بیمار معتاد به هروئین اظهار داشته اند که با سه عدد کپسول کاملا راحت هستند، یعنی توانایی فرونشانی سندرم ترک و به عبارت دیگر اثر آگوینستی بر گیرنده های افیونی بخصوص دارد. خوشبختانه ۸ سال قبل وزارت بهداشت و درمان در اقدامی بجا شکل تزریقی دارد و کاملا محدود ( به بیمارستات های دولتی) کرد.

وزارت بهداشت و درمان در اطلاعیه مورخه ۲۰/۸/۸۲ با اشاره به ۱۶۲ مورد عارضه نوع داخلی و خارجی دارو توصیه کرده است:

۱- از شکل تزریقی بجز در موارد شدید استفاده نشود.

۲- زیر ۱۶ سال مصرف نشود.

۳- در افراد حساس به مواد افیونی استفاده نشود.

۴- مصرف به حداقل کاهش یابد.

این وزارت خانه در اطلاعیه دیگری مورخه ۱/۸/۸۲ به احتمال تشنج ناشی از مصرف ترامادول در دوزهای بالا اشاره کرده است.

ترامادول یک آنالوگ صناعی کدئین و آگونیست ضعیف گیرنده است بخشی از اثر ضد دردی دارو با مهار باز جذب توراپی نفرین و سروتونین صورت میگیرد. در تجویز خوراکی ۶۸% و در تزریق عضلانی ۱۰۰% قابل وصول است. یک متابولیت فعال دارو تا چهار برابر قوی تر از خود ترامادول است. دوز حداکثر توصیه شده ۴۰۰ میلی گرم است.

عوارض شایع؛ تهوع، استفراغ، گیجی، خشکی دهان، خواب آلودگی و سر درد است. احتمال تشنج زایی در افراد مستعد وجود دارد که با نالوکسون بهبود نمی یابد و حتی تشدید  می شود.

وابستگی جسمی و سوء مصرف در تحقیقات مختلف متضاد است. در حالی که بعضی از پژوهشگران سوء مصرف و وابستگی را اندک دانسته اند پژوهش های دیگر از گزارش وابستگی آوری مواد فزاینده ای از اعتیاد و لزوم بازگیری با متادون سخن گفته اند.

اینجانب خود شاهد موارد متعدد اعتیاد تزریقی بسیار شدید با ترامادول و تشنج های ناشی از آن بوده ام. لذا هشدار به جامعه پزشکی در مصرف محتاطانه دارو ضروری است. متاسفانه علیرغم بخش نامه ها و دستورالعمل ها، پخش بی رویه ترامادول تهدیدی جدید تبدیل شده است. در سال ۸۵ توزیع این دارو با رشدی ۵/۲ برای ۳۲۰ میلیون عدد رسیده است.

به دلیل عوارض جسمی و روحی پس از مصرف ترامادول، ترک ترامادول می بایست تحت نظر پزشک انجام گیرد. قطع ناگهانی و خودسرانه این دارو باعث تشنج و عوارض شدید می شود، و ترک آن در منزل و بدون نظارت پزشک خطرناک است.