کوکائین ماده مخدر، محرک و بسیار قوی است که از برگ گیاه کوکا به دست می آید. گیاه کوکا درختی است در آمریکای جنوبی که ارتفاع آن به دو متر می رسد. برگ هایش شبیه برگ درخت زیتون و به رنگ و اندازه آن است. گل های این گیاه ، ریز ، سفید و پوست آن قرمز رنگ است. دارای میوه گوشت آلودی به رنگ قرمز تند است که شکل بیضی مانند دارد. کشورهای بولیوی ، پرو و کلمبیا بزرگترین مراکز شد و نمو کوکا به شمار می روند.
کشفیات انجام شده در معابد باستانی نشان می دهد که بوته کوکا نخستین بار بین چهار هزار تا شش هزار سال پیش کشت شد. واژه کوکا به معنی درخت از زبان بومیان آیمارا گرفته شده است. مدت ها پیش از سال های دهه 
۱۸۶۰ که پزشکان اروپایی به آزمایش کوکا و کوکائین برای اهداف درمانی دست زدند ، بومیان آمریکایی جنوبی از کوکا برای کاهش دادن دردهای جسمانی و مقابله با مشکلات زندگی در ارتفاعات استفاده می کردند. وجود ویتامین ها در برگ کوکا مکمل با ارزشی برای خوراک مردم کوه های آند بود و می توانست آهن و کلسیم لازم را که در غلات خوراکی آنان کمیاب بود ، جبران کند و در عین حال جویدن این برگ ها کمکی برای هضم غذاشان بود.
از ویژگی های محرک و اشتهاآور این گیاه برای تسکین گرسنگی و تشنگی و آسان کردن کار کارگران هم استفاده می شد. بیشتر بومیان پیش از شروع به کار بدنی سنگین روزمره جویدن برگ کوکا را شروع می کردند. عادت به این کار تا دوره استعمار هم ادامه یافت و بعد از آن استعمارگران این عادت را ترویج کردند. استعمارگران با پی بردن به ویژگی های محرک برگ کوکا و اسپانیایی ها که بومیان را وادار به کار طولانی در معادن طلا و نقره می کردند ، به طور منظم برای آن ها برگ کوکا فراهم می آوردند. در فعالیت های عبادی و شکرگزاری هم کوکا نقش عمده ای داشت. بومیان گونه های مردگان خود را با برگ های این گیاه می پوشاندند و اعتقاد داشتند که این کار سفر آن ها را به جهان دیگر آسان می کند. کوکا تقریباً در همه گردهمایی ها و مراسم عمده مانند تولدها ، عروسی ها و مراسم درمانی و جادوگری سهیم بوده است.
یکی از نخستین آزمایش ها در مورد اثر کوکائین را فروید در سال ۱۸۸۵ انجام داده است. او در ابتدا مصرف این ماده را تشویق می کرد و آن را برای درمان افسردگی و ترک اعتیاد به مرفین و الکل موثر می دانست. اما بعد از آن که یکی از دوستانش را تحت درمان با کوکائین قرار داد تغییر عقیده داد ، زیرا آن دوست دچار اعتیاد شدیدی شد و هر بار کوکائین بیشتری می خواست. سرانجام در حالی که ناتوان و از کار افتاده بود از دنیا رفت. در نیمه اول قرن بیستم کوکائین به وفور مصرف می شد و به راحتی به دست می آمد و حتی یکی از مواد به کار رفته در فرمول اولیه کوکاکولا هم بود. از آن پس ، مصرف این ماده کم شد و باز در دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ مصرف آن افزایش یافت.
کوکائین در زمان خلوص به صورت پودر سفید کریستال مانند است که اغلب با مواد دیگر ترکیب می شود. فروشندگان خیابانی ، کوکائین را با شکر و پروکائین مخلوط نموده و گاه نیز با آمفتامین ترکیب می کنند. نقطه ذوب کوکائین ۸۹ درجه سانتی گراد است که در اتر و الکل کاملاً حل می شود. این ماده از طریق پوست جذب می شود. یکی از روش های تشخیص آن این است که ضمن تماس به هر نقطه بدن و زبان باعث حس سرمای شدید خواهد شد. کوکائین را نمی توان به صورت تبخیر کشید زیرا زمانی که گرم می شود تا بخار از آن خارج شود به سرعت می سوزد و ذوب می شود و از بین می رود و راه حل این است که با یک ماده حلال مخلوط تا تبدیل به یک خمیر شود و بعد از خشک شدن قابل مصرف در یک پیپ باشد. روش مصرف تزریقی و وریدی نیز وجود دارد که آسیب های مغزی و نابهنجاری های قلبی و عروق را به دنبال دارد. بهترین شیوه مصرف کوکائین استنشاق آن است که کمی کوکائین را به نازکی تیغ اصلاح صورت روی یک سطح شیشه ای یا فلزی قرار می دهند و یکی از سوراخ های بینی را با دست می بندند و با سوراخ دیگر بینی آن را بالا می کشند تا کوکائین در رطوبت مخاط بینی حل و وارد جریان خون می شود و پنج دقیقه بعد حالت نشئگی آن در مصرف کننده احساس می شود.
کراک ، شکل خالص کوکائین است که به نسبت ۳ به ۱ با جوش شیرین ترکیب می شود. این ماده اغلب به پیپ های شیشه دود می شود و بسیار اعتیاد آور است. دوره نشئه آن کوتاه و از چند دقیقه تا حداکثر ۱۵ دقیقه است. خارج شدن از این حالت شبیه سقوط در جهنم توصیف شده است. اعتیاد به کراک دارای چهار مرحله است که مرحله اول ، احساس هیجان و تحریک ، مرحله دوم احساس افسردگی و ناراحتی ، مرحله سوم بی خوابی و زودرنجی و یک حس سوءظن و بدگمانی نسبت به اطرافیان و مرحله چهارم حالت روان پریشی همراه با هذیان و توهم است.
لازم به توضیح است که ماده ای که در کشور ما با عنوان کراک توزیع و مصرف می شود هروئینی است که به عنوان هروئین نوع سوم با درصد خلوص ۶۰ تا ۷۰ درصد است و تولید کشور افغانستان می باشد و با کراک اروپا به طور کلی متفاوت است.
نشانه های بالینی و عوارض مصرف کوکائین
کوکائین تغییرات متعددی در وضعیت جسمی و روانی ایجاد می کند. دستگاه عصبی سمپاتیک را فعال و عروق را منقبض می کند ، بنابراین با مصرف آن فشار خون بالا می رود و می تواند باعث بی نظمی در ضربان قلب و در نتیجه مرگ ناگهانی شود. مرگ لن بیاس ستاره بسکتبال دانشگاه مریلند آمریکا در ژوئن ۱۹۸۶ به دلیل مصرف بیش از اندازه کوکائین روی داد.
کوکائین ، بدن را در حالت فوریت قرار می دهد که بسیار به هجوم آدرنالین در مواقع فشار روانی شباهت دارد. احتمال دارد این وضعیت به دلیل ترشح مقادیر زیادی از دوپامین در مغز به وجود بیاید. به علاوه کوکائین بر سه قسمت مغز تأثیر می گذارد: قشر مخ که حافظه و استدلال را در کنترل دارد ، هیپوتالاموس که اشتها ، حرارت بدن ، خواب و هیجاناتی مانند ترس و خشم را کنترل می کند و مخچه که فعالیت های حرکتی مثل راه رفتن و تعادل را تنظیم می کند. مصرف دراز مدت کوکائین ممکن است به سوراخ شدن تیغه بینی نیز منجر شود. تدخین کراک می تواند سبب آسیب راه های تنفسی و ریه شود. تیک ، سردردهای میگررنی و تشنج نیز از عوارض مصرف کوکائین است. خطر ابتلاء به تشنج ناشی از کوکائین در کسانی که سابقه صرع دارند ، مقدار بیشتری کوکائین مصرف می کنند و نیز افرادی که کراک مصرف می کنند بالاتر است.
مصرف کوکائین می تواندموجب نوسانات شدید خلقی مانند سرخوشی ، تحریک پذیری و یا ملالت و عمگینی ، بی خوابی شدید ، کاهش وزن و افزایش اعتماد به نفس شود. ممکن است نشئگی ناشی از کوکائین با تقویت هوشیاری ، بالا رفتن انرژی و عمیق تر شدن هیجانات همراه باشد. اختلال های خلقی ناشی از مصرف کوکائین معمولاً هیپومانیا است و در زمان ترک کوکائین افسردگی شیوع دارد. از نظر جنسی مصرف کوکائین ارگاسم را به تأخیر می اندازد و میلی جنسی را تشدید می کند ، اما در مصرف طولانی ، ناتوانی جنسی به همراه خواهد داشت. در روان پریشی های ناشی از کوکائین هذیان های پارانوئیدی شایع ترین نشانه ها هستند. پس از آن توهم های شنوایی و بینایی و توهم خاص لمسی مانند حرکت حشرات در زیر پوست و رفتار دیگر کشی نیز دیده می شود.
نشانه های مسمومیت با کوکائین
انجمن روانپزشکی آمریکا وجود حداقل دو نشنه از نشانه های زیر را به دنبال مصرف کوکائین ملاک مسمومیت با این ماده می داند.
افزایش یا کاهش ضربان قلب
اتساع مردمک
بالا رفتن یا پایین آمدن فشار خون
تعریق یا احساس سرما
تهوع یا استفراغ
کاهش وزن
کندی یا تحریک روانی – حرکتی
ضعف عضلانی ، عضف تنفسی ، درد قفسه سینه یا آریتمی قلبی
گیجی و سردرگمی ، تشنج ، اختلال در حرکات ارادی یا اغماء
نشانه ها و عوارض ترک کوکائین
نشانه های ترک کوکائین معمولاً بین یک روز تا یک هفته طول می کشد و شامل موارد زیر است :
خستگی و افسردگی
رویاهای ناخوشایند
بی خوابی یا پرخوابی
افزایش اشتهاء
کندی یا تحریک روانی – حرکتی
بر اساس معیارهای انجمن روانپزشکی آمریکا برای تشخیص ترک کوکئین حداقل دو مورد از نشانه های یاد شده باید به دنبال چند ساعت یا چند روز پس از قطع یا کاهش مصرف کوکائین ادامه داشته باشد.
نظر بدهید
نظر بدهید