مروری بر تاریخچه متادون

متادون یک آگونیست طولانی اثر گیرنده مو می باشد که در جریان جنگ جهانی دوم به وسیله آلمانی ها سنتز شد، اما در دهه شصت میلادی بود که برای نخستین بار به وسیله ی دو پزشک آمریکایی در درمان شش بیمار مبتلا به وابستگی هروئین بکار گرفته شد.

این افراد در سنین بیست تا چهل سالگی بوده و حداقل سابقه پنج سال مصرف داشتند. پس از این تجربه موفق، متادون در درمان بیماران وابسته به افیون بکار رفت و در ۱۹۷۲ مورد تائید FDA قرار گرفت. متادون را می توان هم به شکل سرپایی و هم بستری مورد استفاده قرار داد.

هدف اصلی در درمان بستری، تعیین دوز کافی برای فرونشانی سندرم ترک است. دارو را معمولا با دوز ده الی بیست میلی گرم شروع می کنند. اگر علایم ترک بعد از دو ساعت از بین نرود، می توان دوز قبلی را تکرار کرد. به مثابه یک قانون دوز متادون در بیست و چهار ساعت اول نباید از چهل میلی گرم فراتر رود. نیز می توان با توجه به مقدار مصرف ماده، معادل نسبی آن را یافت. به نظر بعضی  مولفین متادون سه برابر و از دیدگاه برخی دیگر پنج تا ده برابر قوی تر از مورفین است.

در بیماران سرپایی باید از دوز بالاتری از متادون بهره گرفت ، چرا که در این بیماران نه تنها فرونشانی سندرم ترک بلکه فراتر از آن، بلوکه کردن اثر مواد غیر قانونی، هدف است. 
دوز تثبیت دوزی است که علایم تسکین وجود ندارد و نیز ماده غیر قانونی مصرف نمی شود. می توان از سنجش سطح پلاسمایی دارو نیز استفاده کرد. سطح پلاسمایی متادون کافی برای پیشگیری از ویار به ماده و سندرم ترک ۱۵۰-۲۰۰ میلی گرم است.
متادون پس از مصرف خوراکی سریعا جذب می شود. به وسیله آنزیم CYP در کبد متابولیزه و متابولین آن از ادرار دفع می شود. زنان ممکن است سریع تر از مردان متادون را متابولیزه کنند.

واکنش های ناخواسته:
مشابه سایر مواد افیونی است. عوارض معمول تسکین، یبوست، تعریق، تهوع، گیجی و افت فشار خون است. در درمان نگهدارنده این عوارض در عرض چند هفته از بین می رود. معهذا یبوست و تعریق اغلب حتی در دراز مدت باقی می ماند.

مسمومیت با متادون یک اورژانس طبی است. مردمک ته سنجاقی در مسمومیت با مواد افیونی اغلب تشخیص گذرا است. مهمترین مساله دپرسیون تنفسی ناشی از اثر مستقیم ماده بر مراکز تنفسی است.

این دارو متجاوز از سی سال است که بطور موفقیت آمیز در ترک اعتیاد به مواد افیونی بکار رفته است. در سال ۲۰۰۲ بیش از یک هزار مرکز متادون در آمریکا وجود داشت و در سال ۲۰۰۴ پانصد هزار بیمار در برنامه متادون نگهدارنده قرار داشتند.

ویژگی  این دارو عدم تسکین شدید است لذا با کار و زندگی عادی تداخل نمی نماید. به عنوان مثال، می توان با مصرف آن رانندگی کرد. دارو به مدت ۲۴-۳۶ ساعت از بروز سندرم ترک جلوگیری می کند و رفتار داروجویانه هروئین را از بین می برد.

حتی با مصرف آن، مصرف دوزهای معمول خیابانی هروئین از بین می رود. مصرف این دارو نوسانات شدید خلق را که مثلا با مصرف هروئین فرد به اوج می رفت و با از بین رفتن اثر ماده حالت کژ خلقی ملال (دیسفوری) پیدا می کرد، به یک خلق با ثبات تبدیل می کند و در نتیجه کارایی فرد بهتر می شود. دارو به شکل قرص متادون و یا شربت متادون در دسترس است.