قرص اکستازی

نام علمی اکستازی ، متیلن دی اکسی مت آمفتامین ( Metylen Dioxy Met Amphetamine ) با علامت انحصاری MDMA است. برخی محققین آمفتامین های جایگزین یا اصطلاحاً "طراح" نظیر متیل دیوکسی آمفتامین را جزو مواد توهم زا طبقه بندی می کنند. اما از آن جا که این داروها از لحاظ ساختمانی با آمفتامین ها قرابت دارند در این جا مواد ذکر شده جزو مواد محرک طبقه بنده شده اند.

به زبان محاوره ای اروپایی اکستازی و به زبان محاوره ای آمریکایی اکستیسی یا X.T.C شناخته می شود. در ایران به نام هایی چون داروی عشق ، قرص شادی ، قرص X ، آدم ، حوا ، دنیس ، خواب های شیرین ، رویا ، میتسوبیشی ، سوپرمن ، مک دونالد و مرسدس بنز مشهور است. نخستین بار در سال ۱۹۱۲ تولید و همزمان با کریسمس سال ۱۹۱۴ به عنوان دارویی جهت کنترل اشتهای افراد چاق معرفی شد. بعدها از این ماده به عنوان داروی کاهش استرس و افسردگی برای سربازانی که در جنگ شرکت کرده بودند استفاده شد و در دهه ۱۹۶۰ مصرف عمومی آن آغاز شد. در اوایل دهه ۱۹۸۰ و پیش از غیرقانونی شدن این ماده ، عده ای از روانپزشکان مطرح کردند که آن ها به طور مجزا ، این ماده را به منظور کمک به فرایند درمان مورد استفاده قرار داده و نتیجه گرفتند که باعث تسهیل ارتباط و ابراز هیجان در روان درمانی می شود. روند مصرف اکستازی تا سال ۱۹۸۵ ادامه داشت و در این سال بود که پژوهش ها نشان دادند که مصرف آن زیان بار است. در سال ۱۹۸۸ تولید ، توزیع و مصرف این ماده در دنیا ممنوع اعلام شد ، اما تولید زیرزمینی و قاچاق آن آغاز شد.

اکستازی خالص ، پودری سفید متشکل از کریستال های ریز است و بویی شبیه بوی کپک از آن به مشام می رسد. در صورت وجود ناخالصی به رنگ قرمز و قهوه ای نیز دیده می شود. این ماده به شکل قرص ، کپسول ، پودر استنشاقی ، برچسب های پوستی و به ندرت تزریقی موجود است ، اما در بیشتر موارد شکل خوراکی آن مصرف می شود. مصرف اکستازی همزمان با سبک موسیقی مشهور به تکنو رواج یافت و محرک بسیار قوی محسوب می شود و یکی از پر مصرف ترین مواد اروپا به ویژه در فرانسه است. کشور آمریکا ، استرالیا ، و بریتانیا از تولید کنندگان بالای اکستازی بوده و در این کشورها مصرف این ماده در رقص های دسته جمعی و وحشیانه در مهمانی های شبانه و پر ازدحام که به ریو ( Raves ) یا خروش معروف است ، ادامه دارد. مصرف این ماده در ایران نیز در پارتی های شبانه موسوم به اکس پارتی افزایش یافته است.

اکستازی ماده ای ترکیبی از دو نوع مواد توهم زا و مواد محرک است. اثر آن تا ۴۰ دقیقه پس از مصرف ظاهر می شود. احساس خشنودی ، نشاط ، صمیمیت و نزدیکی به افراد به شکل افراطی در فرد ظاهر می شود. این اثر ۶۰ تا ۹۰ دقیقه بعد از مصرف به حداکثر خود می رسد و ۳ تا ۴ ساعت پس از مصرف از بین می رود. با از بین رفتن اثرات اولیه ، خستگی ، اضطراب و افسردگی شدید جانشین شادی های زودگذر می شود.

اکستازی بر قدرت سنجش واقعیت اثر می گذارد و فرد را مستعد روان پریشی می کند. مصرف کنندگان این ماده به ویژه نسبت به حرکات غیر کلامی اطرافیان حساس می شوند مثلاً تصور می کنند سایرین مشغول بدگویی از آن ها هستند. پس از آثار اکستازی ، شخص توهم های زمان مصرف حس می کند. این وضعیت ، ناخواسته باعث افزایش میل به خودکشی و دیگرکشی می شود. سایر نشانه های بالینی و عوارض اکستازی عبارت از تنگ شدن مردک چشم ، خشکی دهان و گلو ، بالا رفتن فشار خون ، کم شدن اشتها ، وجود یک انرژی مانند رعد و برق در بدن ، دل فریب شدن موسیقی و نور و اشیاء ، بالا رفتن گرمای بدن ، افزایش خواسته های جنسی ، احساس نیاز شدید به لمس کردن و در آغوش کشیدن است. در حین مصرف اکستازی دندان ها شدیداً به هم فشرده شده و مصرف کننده تمایل به گاز گرفتن داشته و احساس می کند نیمی از بدن در حال رقص و نیمی دیگر از بدن در حال سکون است. این ماده آسیب جدی به مغز وارد می کند و تأثیر مخربی بر سلول های عصبی و به ویژه بر سلول های عصبی سروتونین را دارد.