اکستازی

اکستازی (ECSTASY) یا MDMA با ترکیب شیمیایی ۳و۴ دی اکسید متا آمفتامین وابسته به گروه کلی آمفتامین ها و نیز فنتیل آمین (یک آلکالوئید منوآمین و محرک طبیعی) که یک ماده محرک و روان گردان بوده موجب آسیب مغزی می شود. اکستازی (EX وXTC هم خوانده می شود) با افزایش کاتکول آمین های مغزی بویژه سرتونین، دوپامین و نورآدرنالین در سیناپس های نورون های مغزی (به ویژه در مناطق مرتبط با پاداش و سیستم لیمبیک) افزایش داده مانع بازجذب آنها می شود.

این ماده جهت درمان برخی از اختلالات روانی توسط الکساندرشولگین ساخته و به کار گرفته شد و لیکن مجوز استفاده دریافت نکرد. معمولا اکستازی به صورت قرص و کپسول و یا پودر زیر زبانی همراه با آب(روش بمبینگ) و یا قورت دادن پودر بسته بندی شده(پلاگینگ) مصرف می شود و با اسامی قرص مهمانی، قرص عشق، آغوش آدم و حوا و… در بین جوانان معروف بوده و در پارتی ها جهت ایجاد احساس شادی و کاهش اظطراب و کم رویی مصرف می شود.

در بسیاری موارد بویژه داروهای ارزان قیمت ناخالص ترکیبات محرک مخرب تری (مانند آمفتامین، فن سایکلیدین، کتامین و مسکالین) در این داروها یافت می شود. این ماده با ایجاد هیجانات و انرژی کاذب و کاهش نیاز به خواب موجب فعالیت بیشتر و طولانی در پارتی ها می شود و پس از خروج از بدن باعث احساس پایین آمدن افسردگی، بی حوصلگی، کج خلقی، اضطراب، ترس ، بدبینی و خواب آلودگی می شود. همچنین مصرف آن با افزایش متابولیسم و دمای بدن موجب تعریق و نیاز به مصرف آب شده و نیز به علت ترشح بیشتر هورمون آنتی دیورتیک(ضد ادرار) و کاهش ادرار نهایتاً به اختلال آب و نمک(الکترولیت ها) انجامیده که می تواند خطرناک و کشنده باشد.

تولید و استفاده از اکستازی یک تا دو دهه ی گذشته رو به افزایش بوده است و در مناطق شهری و حومه آنها بویژه در شهرهای بزرگ که پذیرای دانشجوهای بیشتری هستند توزیع می گردند.

طول مدت اثر دارو در بدن حدود ۵-۶ ساعت می باشد و پس از مصرف باعث تپش قلب، افزایش فشارخون، ضعف و گرفتگی عضلات و گاهاً توهمات و پرخاشگری می گردد. ازعوارض دیگر گشادی مردمک ها بیخوابی، افزایش دمای بدن، تعریق بیش از اندازه، کم آبی بدن، حالت تهوع، دندان قروچه، لرزش و رعشه و ناتوانی جنسی می باشد. در مواردی به علت اختلال آب و الکترولیت های بدن می تواند موجب نارسایی کلیوی و نارسایی قلبی و حتی مرگ شود. اختلال ریتم قلبی و در مواردی تشنج و حملات صرعی از عوارض مهم و خطرناک دیگر می باشد.

مصرف دراز مدت می تواند باعث اختلالات کارکردی در بخش های متعدد مغزی و احتمالاً تغییرات ساختاری مغز گردد. بنابراین ممکن است بتدریج فرد دچار افسردگی، اختلال خواب، اضطراب مکرر، اختلال در حافظه و تمرکز، حملات هراس، بدبینی (پارانویا)، پرخاشگری، اعمال غیرارادی، تفکرات عجیب، هذیان و توهم و یا حالات شیدایی گردد.

به علت تاثیر واسطه های شیمیایی متعدد و درگیر بودن مراکز مختلف مغزی، تغییرات ایجاد شده از جمله تخلیه سرتونین، ممکن است بهبودی عوارض ایجاد شده مدت زیادی به طول بیانجامد و یا عوارض روانی رفتاری طولانی مدت و برگشت ناپذیر ایجاد گردد. مصرف همزمان اکستازی با دارویی مانند مهار کننده های مونوکسیداز و یا ترامادول می توانند موجب سندرم سرتونین، تشنج، اغما و مرگ گردد.