بوپره نورفین و باورهای غلط

کاربرد بوپره نورفین مانند کاربرد متادون می باشد. باید توجه داشت این دارو نیز به عنوان جایگزین در سوء مصرف مواد مخدر مورد استفاده قرار می گیرد و می تواند در بیمار وابستگی بسیار شدیدی را ایجاد کند. قابل ذکر است که در ترک با بوپره نورفین می تواند به دلیل وجود علائم نشئگی و لذت ناشی از مصرف قرص و شرایط مشابهی که در ترک با متادون کاملا توضیح داده شد ، بسیار طولانی شود و بیمار و خانواده ایشان را متحمل هزینه و انرژی زیادی می کند ، که معمولاً بیماران در این روش نیز درمان کامل را تجربه نمی کنند و وابستگی به شکل متفاوتی ادمه پیدا می کند.

موارد مصرف این دارو :

الف) درد خفيف تا شديد
ب) برگرداندن بيهوشي ناشي از فنتانيل
پ) ختنه
ت) وابستگي به اپيوئيدها

موارد منع مصرف و احتياط

تداخل دارويی

مصرف اين دارو با فاصله چند ساعت با باربيتورات هاي بيهوش کننده ، مانند تيوپنتال ، ممکن است موجب اثرات اضافي تنفسي و احتمالاً آپنه شود. مصرف همزمان با داروهاي بيهوش کننده عمومي نيز ممکن است موجب ضعف شديد عملکرد قلبي-عروقي شود. مصرف همزمان با داروهايي که عمدتاً در کبد متابوليزه مي شوند ( ريفامپين ، فنيتوئين و ديگوکسين ) ممکن است موجب تجمع بوپرنورفين و افزايش اثرات آن شود. بيماراني که به اين دارو وابستگي فيزيکي ( اعتیاد ) پيدا مي کنند ، در صورت مصرف آنتاگونيست آن ، به شدت دچار سندرم قطع مصرف دارو می شوند. در اين موارد بايد دارو را با احتياط مصرف و وضع بيمار را به طور مرتب پيگيري نمود. مصرف همزمان با مهارکننده هاي مونوآمين اکسيداز ممکن است خطرناک باشد. هم چنین کلاپس قلبي-عروقي و تنفسي در بيماري که ديازپام و بوپرنورفين را با مقادير عادي و به طور همزمان دریافت کرده ، وجود دارد.

اعصاب مرکزي

سرگيجه ، سرگيجه حقيقي ، رخوت ( شايع ترين عارضه ) ، سرخوشي کاذب ، بي خوابي ، آشفتگي ، اغتشاش شعور ، سردرد ، لرزش ، تنگي مردمک چشم ، تشنج ، اختلال در بينايي.

قلبي- عروقي

تاکيکاردي، براديکاردي، افزايش فشار خون، كاهش فشار خون.

پوست

برافروختگي، بثورات پوستي، خارش و تعريق.

دستگاه گوارش

تهوع و استفراغ ، بي اشتهايي و يبوست ( کوليک ).

ادراري – تناسلي

احتباس ادرار.

تنفسي

هيپوونتيلاسيون ، دپرسيون تنفسي ، تنگي نفس.

مسموميت و درمان 

تظاهرات باليني

تجربيات محدودي در مورد مصرف بيش از حد دارو وجود دارد. مصرف بيش از حد دارو ممکن است موجب ضعف تنفسي و تنگي مردمک چشم شود. ساير اثرات سمي شديد اين دارو ممکن است شامل کمي فشار خون، براديکاردي ، کمي دماي بدن ، شوک، آپنه ، ايست قلبي-ريوي ، کلاپس گردش خون ، ادم ريوي و تشنج باشد. مکانيسم اثر بوپرنورفين دقيقاً مشخص نشده است ، ولي به نظر مي رسد در بعضي از گيرنده هاي مخدر عمل آگونيستي و در بعضي ديگر عمل آنتاگونيستي رقابتي دارد و از اين طريق ، دردهاي خفيف تا شديد را برطرف مي کند.

جذب

بعد از تزريق عضلاني به سرعت جذب مي شود. زمان لازم براي شروع اثر اين دارو ۱۵ دقيقه است و حداکثر غلظت آن طي يک ساعت بعد از مصرف دارو حاصل مي شود.

متابوليسم

در کبد متابوليزه مي شود. 

دفع

طول مدت اثر بوپرنورفين ۶ ساعت است. اين دارو از طريق ادرار و مدفوع دفع مي شود.

موارد احتياط فراوان و منع مصرف

آريتمي فوق بطني ، ضربه به سر يا افزايش فشار داخل جمجمه اي ، در دوران بارداري و زايمان به راحتي از جفت عبور مي‌کند و نوزادان نارس و مضعف تنفسي به اين دارو حساس هستند.

اختللات شایع : اختلال کار کليه و کبد ( ممکن است دارو تجمع يابد يا طول مدت اثر آن طولاني شود ) ، بيماري‌هاي ريوي مانند آسم ، اختلالات انسدادي مزمن ريوي (باعث ضعف تنفسي و فرونشاندن رفلكس سرفه مي شود) ،  مجاري صفراوي ( ممکن است موجب اسپاسم مجاري صفراوي شود ) ، اختلالات تشنجي ( ممکن است موجب بروز حملات ناگهاني شود ) ، بيماران سالخورده يا ضعيف که به عوارض جانبي اين دارو حساس تر مي باشند و بيماران مستعد به اعتياد رواني يا جسماني ( خطر بروز اعتياد نسبت به اين دارو زياد است.

عوارض جانبي بوپرنورفين ، به آساني عوارض آگونيستهاي خالص با نالوکسون خنثي نمي شود. دارو مي‌تواند باعث کاهش فشار خون شود ، در بيماران مبتلا به هيپوولمي ، بيماريهاي قلبي عروقي ( سکته قلبي ) و کساني که از فنوتيازين‌ها و يا داروهاي بيهوشي دهنده عمومي استفاده مي‌کنند ، باعث عوارض جبران ناپذیری می شود. دارو مي‌تواند علائم بيماري‌هاي شکمي را بپوشاند.

در بيماران مبتلا به نارسايي آدرنال ( از جمله آديسون ) ، اختلال عملکرد مجاري صفراوي ، سابقه ايلئوس يا انسداد روده ، تضعيف يا کما ، ضربه به سر ، ضايعات مغزي ، افزايش ، نارسايي کبد ، چاقي مفرط ، هيپرپلازي پروستات ، احتباس ادرار ، سايکوز توکسيک ، نارسايي کليه ، هيپوکسي يا هيپرکينزي ، ضعف تنفسي شديد ، يا ساير بيماريهاي انسدادي ريه ، کيفواسکوليوز يا ساير اختلالات ساختاري و اختلال عملکرد تيروئيد باعث بروز عوارض شدیدی می شود.

مصرف همزمان با ساير آرام بخش‌ها می تواند بشدت خطرناک باشد ، زيرا مي‌تواند اثرات اين داروها را افزايش دهد. در بيماران ناتوان احتمال افزايش ضعف تنفسي زیاد است.

ايمني و کارآيي دارو در کودکان زير ۱۶ سال و به‌صورت تزريقي در کودکان زير ۲ سال شناخته نشده است. مصرف همزمان ضد دردهاي آگونيست/آنتاگونيست با آگونيستهاي مخدر، باعث بروز علائم ترک مصرف و يا کاهش اثرات ضد دردي مخدرها گردد. قطع سريع دارو پس از مصرف طولاني نيز علائم سندرم ترک به همراه دارد.

بوپرنورفين در بيماران سالخورده تاثیرات خطرناک بیشتری دارد ، زيرا بيماران سالخورده نسبت به اثرات درماني و عوارض جانبي اين دارو حساس ترند.

ترشح بوپرنورفين در شير مادر مشخص نيست و مصرف آن در مادران شيرده ، ممکن است با خطرات زیادی همراه باشد.

درمان اعتیاد علاوه بر دارو نیازمند مداخلات روان درمانی و اجتماعی است ، جزئیاتی در روند درمان اعتیاد وجود دارد که اگر به آنها توجه نشود اثر بخشی و ماندگاری درمان افت می کند. مؤلفه هایی نظیر مهارت پزشک ، رابطه خوب درمانی با بیمار ، ایجاد انگیزه خوب برای استمرار درمان ، خانواده درمانی ، کنترل خشم و هیجان ، مشاوره در مواقع بروز بحران ،‌ دقت در پیگیری و انجام آزمایش‌ اثربخشی درمان را بالا می برد و توجه کافی به هر یک از این جنبه ها در فرآیند درمان ، احتمال بهبودی را افزایش می دهد.

بوپرنورفین ( بوپرکسین ) دارویی برای درمان اعتیاد به مواد مخدر در مطب پزشکان است. بوپرنورفین به سبب ماهیت خود از سایر مواد مخدر متفاوت است چرا که یک آگونیست نسبی است.  بوپرنورفین ( بوپرکسین ) با فرمول شیمیایی C29H41NO4 یک ماده مخدر نیمه صناعی مشتق از  تبائین thebaine است که خود از آلکالوئیدهای خشخاش Papaver somniferum بدست آمده است. بوپرنورفین ( بوپرکسین ) یک آگونیست نسبی partial agonist است. این به این معنی که ، بوپرنورفین ( بوپرکسین ) یک  ماده مخدر است ، و به طبع آن می تواند عوارض معمول مواد مخدر و عوارض جانبی آن را مانند افت تنفسی و نشئگی را سبب شود ،  و ماکزیمم اثر آن كمي کمتر از آگونیست های کامل مانند هروئین و متادون است . اثرات آگونیستی  بوپرنورفین ( بوپرکسین ) بطور خطی با افزایش دوز دارو افزایش می یابد ، تا زمانی که به یک پلاتو ( کفه ) برسد و در آن صورت با افزایش بیشتر در دوز ، این آثار افزایش نمی یابد. این مسأله بنام سقف اثر یا ceiling effect موسوم است. در واقع ، بوپرنورفین ( بوپرکسین ) می تواند اثر آگونیست های کامل را بلوک کند و در نتیجه سبب بروز علایم ترک شدید در یک بیمار مصرف کننده مواد مخدر شود. این در حقیقت نتیجه میل بالای بوپرنورفین ( بوپرکسین ) به گیرنده های مخدر است.  بوپرنورفین ( بوپرکسین ) در مقایسه با مواد مخدر میل بالاتری برای اتصال به گیرنده های مواد مخدر دارد. این مسأله منتج به  غلبه بر سایر مخدر و پیروزی در رقابت برای اتصال به این گیرنده ها میشود.

هشدار :
بوپرنورفین یک داروی مخدر با احتمال وابستگی و اعتیاد مانند سایر مواد مخدر و همچنین متادون بوده ، عوارض جسمانی و روانی مشابه و جدی دارد و مصرف آن جهت ترک اعتیاد تنها در کوتاه مدت و زیر نظر متخصص جایز است. مصرف طولانی مدت مانند متادون فقط در بیماران خاص و پرخطر که قادر به ترک و درمان اعتیاد نمی باشند جایز است. قطع مصرف بوپرنورفین نیز مانند سایر مخدرها موجب بروز علائم ترک ( سندرم قطع مصرف ) می شود.