تریاک

تریاک ماده ای است به رنگ قهوه ای روشن متمایل به سیاه و با قوام نیمه جامد که از گیاه خشخاش بدست می اید این ماده به شکل خوراکی یا استنشاقی و با ابزارهای مختلف مانند سیخ، سنجاق، وافور و … استفاده می شود.

بیش از یازده درصد تریاک را مورفین تشکیل می‌دهد که یک آلکالوئید از نوع اپیویید است. مصرف طولانی مدت و مداوم مرفین باعث مقاوم شدن بدن و به وجود آمدن مقاومت بدنی (تلورانس)، و در نتیجه بروز اعتیاد می‌شود. همچنین مرفین عامل اصلی اختلالات و عوارض جانبی احتمالی است که مصرف طولانی مدت تریاک در بدن ایجاد می‌کند. مرفین از طریق فرایندهای شیمیایی به هروئین تبدیل می‌شود. تریاک بیشتر برای تولید هروئین کشت می‌شود، به طوری که اکثر تریاک وارد شده به کشور آمریکا به اجزای تشکیل دهنده آن تبدیل می‌شود. در تریاک آلکالوئیدهای دیگری نیز وجود دارد، از جمله؛ کدئین، نارسئین، پاپاورین و نوسکاپین و تبائین. 

لغت تریاک در اصل به معنی پادزهر است، آنجایی که فردوسی می گوید: نگه کن که تریاک این زهر چیست؟
 اما امروزه به معنی افیون بکار می رود که شاید فارسی آن هیپون باشد. در قدیم در ساخت معجون های مختلف با عسل و مواد دیگر مصرف می شده است.
فقط تعداد معدودی از آلکالوئیدهای تریاک سودمندی بالینی دارند. مانند مورفین، کدئین و پاپاورین. این آلکالوئیدها در دو گروه شیمیایی عمده قرار می گیرند:
الف) فنانترن ها شامل مورفین ۱۰% تریاک، کدئین ۵% تبائین ۲%
ب) بنزیل ایزوکینولین ها شامل پاپاورین ۱% ( شل کننده عضلات صاف) و نوسکاپین-۶%

تریاک شیره فرآوری شده ی گرز گیاه خشخاش و به رنگ قهوه ایی سیر می باشد.
از هر ده کیلوگرم تریاک یک کیلوگرم مورفین و از هر کیلوگرم مورفین ۵۰۰ گرم هروئین به دست می آید.

تریاک بیش از همه به‌دلیل خصوصیات ضد درد و بی‌حس کننده آن که موجب می‌شد تا اعمال جراحی ممکن شود، مورد توجه پزشکان و جراحان بود. مصرف تریاک به شکل سنتی آن تا هنگام جنگ داخلی آمریکا ادامه یافت. از آن پس با استخراج مرفین و قابلیت تزریق آن این دارو به مهمترین داروی ضد درد برای مجروحان جنگی تبدیل شد. مرفین هنوز هم پرمصرف‌ترین دارو برای مجروحان جنگی و مصدومان سوانح است. بر اساس یک تحقیق که در سال ۱۹۹۹ انجام شده ایران بیش از هر کشور دیگری با گرفتاری‌های ناشی از مصرف تریاک غیرقانونی روبروست. بر اساس این تحقیق ۲٫۸ درصد از جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال ایران با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

تریاک به شکل استنشاقی با وافور و سیخ، خوراکی(محلول در چای غلیظ) و تزریقی (جوشانده) مصرف می شود. سوخته و شیره تریاک نیز مصرف می شود.

سوخته تریاک، بقایای چسبیده شده به وافور به رنگ قهوه ایی سوخته است که در آب حل کرده می خورند. شیره تریاک، صاف کرده محلول سوخته تریاک است که پس از جوشاندن بدست می آید.

مصرف کنندگان تریاک معمولا آن را به صورت تفننی و چند وقت یکبار شروع می کنند. در بین معتادان به الکل نوعی اعتیاد توصیف شده است که به کنترل مربوط است، الکلیسم نوع گاما. این نوع معتادان ممکن است مدتها الکل مصرف نکنند اما هر وقت که به الکل روی می آورند نمی توانند خود را کنترل کنند و افراط می کنند.

در مورد مواد افیونی هنوز هیچ الگوی مصرف اعتیاد توصیف نشده است اما شاید بتوان مشابه الکلیسم نوع گاما برای معتادان به تریاک توصیف کرد که هرچند وقت یکبار سر بساط وافور می نشینند اما به حد افراط تریاک می کشند. به هر حال همین افراد مدتی بعد فاصله مصرف را کمتر می کنند و به مصرف کننده دایمی تبدیل می شوند. بنظر می رسد، اعتیادآوری تریاک بیشتر از الکل باشد.

مقدار مصرف تریاک معمولا با مثقال و نخود سنجیده می شود. یک مثقال معادل ۵/۴ گرم و هر ۲۴ نخود یک مثقال محسوب می شود. اثر تریاک استنشاقی معمولا نصف اثر خوراکی ارزیابی می شود.  گرچه از نظر معتادان مصرف با سیخ، نشئه بیشتری حتی از شکل خوراکی ایجاد می کند.

عوارض و تاثیرات تریاک
مرفین پس از وارد شدن به بدن به گیرنده های عصبی اپیویید در مغز، نخاع، معده و روده ها چسبیده و کارکرد آن را دچار اختلال می کند و از این طریق باعث به وجود آمدن خاصیت ضد درد در بدن می شود.

مصرف طولانی مدت و مداوم مرفین باعث مقاوم شدن بدن و به وجود آمدن تلورانس، و در نتیجه بروز اعتیاد می شود. معتادان مزمن کشور چین در سال ١٩٠٦ یا معتادان مدرن امروزی در کشور ایران به طور روزانه حدود ٨ گرم مرفین مصرف می کنند.

ایجاد خاصیت ضد درد و اعتیاد به مواد مخدر، هر دو از عملکردهای گیرنده های عصبی اپیویید هستند. انوع مختلف گیرنده های عصبی اپیویید اولین بار به واسطه نحوه پاسخ دهی آنها به مرفین شناسایی شد.
در دنیای صنعتی کنونی، ایالات متحده آمریکا بزرگترین مصرف کننده اوپیوییدهای تجویزی، و ایتالیا کمترین مصرف کننده آن است. بیشترین میزان تریاک که به کشور آمریکا وارد می شود، به طور قانونی یا غیر قانونی به اجزای تشکیل دهنده آن شکسته می شود. بیشترین میزان مصرف مواد مخدر از مشتقات تریاک مانند هرویین می باشد و تنها میزان ناچیزی از تریاک به طور مستقیم و خالص مورد استفاده قرار می گیرد.

تزریق وریدی هروئین رایج ترین نوع مصرف این ماده مخدر می باشد. در قیاس با روش تزریقی، حرارت دادن هروئین به همراه باربیتال بر روی یک قطعه فویل، و یا مصرف تدخینی (کشیدن) پودر هروئین، به ترتیب ٤٠% و ٢٠% کارایی دارند، به همین دلیل اکثر معتادان ترجیح می دهند که هروئین را مستقیما به داخل جریان خون خود تزریق کنند. اکثر مرگ و میرهای ناشی از مصرف هروئین، نه به دلیل مصرف بیش از حد، بلکه به علت مصرف همزمان تریاک با سایر مواد آرام بخش، الکل، و یا بنزودیازپام اتفاق می افتد.