مورفین یک ماده مخدر و ضد درد قوی است که ماده اصلی آن از عصاره خشخاش استحصال شده و سپس طی واکنش های شیمیایی در آزمایشگاه تولید شده و یا با سایر مواد ترکیب می شود.

مورفین به شکل پودر سفید یا کرمی رنگ در بازار، و آمپول های 10 و 20 میلی گرمی می باشد و مانند سایر مواد افیونی از جمله هروئین، مورفین نیز به طور مستقیم بر روی سیستم عصبی مرکزی تاثیر گذاشته و باعث تسکیل درد می شود.

تزریق 15-10 میلی گرم مورفین سبب خواب آلودگی، کندی تنفسی، تنگی مردمک ها، تسکین درد، بالا بردن آستانه درد، تغییر واکنش به تجربه دردناک، تضعیف مرکز تنفسی (علت مرگ با مورفین) می شود.

مطالعات و تحقیقات علمی نشان داده است که از میان همه مواد مخدر افیون دار، مورفین بهترین و موثرترین ماده برای تسکین دردهای شدید است؛ با این حال، از لحاظ میزان اعتیادآور بودن، و تلورانس نیز در قیاس با سایر مواد بسیار قوی تر بوده و مصرف کننده را به سرعت از لحاظ جسمی و روحی به خود وابسته می کند.

مورفین سریعاً جذب می شود. بطوری که 30 دقیقه پس از تزریق زیر جلدی 60% آن جذب می شود.

مدت زیادی است که مورفین به عنوان یک ماده تاثیرگذار بر گیرنده های عصبی در سیستم مرکزی اعصاب که خواص آرام بخشی و تسکین درد دارد شناخته می شود. مورفین قانونی، اغلب به منظور تولید کدئین مورد استفاده قرار می گیرد.

تحمل در مورفین خیلی بالاست بطوری که دوز درمانی مورفین 30-60 میلی گرم است و در یک فرد عادی 100-200 میلی گرم مورفین دوز کشنده محسوب می شود. اما معتادان با ایجاد تحمل گاه تا حدود 4000 میلی گرم مصرف می کنند و کار به آنجل می رسد که دوز کشنده و مسموم کننده یکی می شود یعنی فرد یا نشئه نمی شود یا دوز نشئه آور آنقدر بالاست که معتاد را می کشد.

عوارض و تاثیرات
مورفین یک ماده مخدر بسیار قوی و اعتیاد آور است که در مقایسه با هروئین، وابستگی روانی و جسمی شدیدتری ایجاد می کند.

در یک مطالعه برای مقایسه تاثیرات روانی و ذهنی بین هروئین و مرفین، که بر روی معتادان تزریقی انجام می شد، مشخص شد که هیچیک از این دو ماده بر دیگری اولویت نداشته و معمولا معتادان تفاوتی بین آنان قائل نمی شوند.
نشانه های خماری ناشی از اعتیاد به مرفین، معمولا اندکی قبل از زمان تعیین شده برای مصرف دوز بعدی آغاز می شوند. این مدت که معمولا بین ٦ تا ١٢ ساعت به طول می انجامد، در برخی از موارد حتی به چند ساعت پس از مصرف نیز می رسد.

نشانه های اولیه مصرف مرفین عبارتند از:

میل و اشتیاق شدید به مواد مخدر، ترشح اشک، بی خوابی، اسهال، آبریزش بینی، خمیازه کشیدن پی در پی، بیقراری، و عرق کردن.

با ادامه یافتن مصرف مواد و گسترش یافتن تاثیرات مصرف مرفین، عوارض زیر ظاهر خواهند شد: بی قراری، تحریک پذیری، از دست دادن اشتها، بدن درد، درد شدید شکم، تهوع و استفراغ، لرزش، و حرص و ولع بسیار شدید برای مصرف مواد. افسردگی شدید و استفراغ از جمله مهمترین عوارض مصرف مرفین هستند. همچنین ضربان قلب و فشار خون نیز افزایش می یابد. گرم شدن بیش از حد و گر گرفتن، عادت لگد زدن پاها، و تعریق بیش از حد، درد شدید در استخوان ها و عضلات پشت و اسپاسم های عضلانی نیز از جمله نشانه های بارز باشد.

عمده نشانه های خماری ناشی از عدم مصرف مرفین، معمولا بین ٤٨ تا ٩٦ ساعت پس از مصرف رخ داده و عوارض جانبی نیز بین ٨ تا ١٢ روز به طول می انجامند. اگرچه خماری ناشی از ترک اعتیاد مرفین خطر کمتری نسبت به الکل یا باربیتوریک دارد، اما در مواردی می تواند برای افرادی که از سلامتی کامل برخوردار نیستند و وابستگی شدیدی نیز به مرفین دارند، خطرناک باشد.

وابستگی روانی ناشی از اعتیاد به مرفین بسیار پیچیده و طولانی مدت است. ممکن است سال ها پس از ترک اعتیاد فیزیکی و عدم مصرف مرفین، فرد معتاد اغلب به فکر کردن یا صحبت کردن در مورد مصرف آن (یا سایر مواد مخدر) ادامه داده و هنگام انجام فعالیت های عادی و روزمره خود ، احساس بی قراری داشته باشد. خماری روانی ناشی از ترک اعتیاد به مرفین، یک فرایند بسیار طولانی و دردناک است و معتادان اغلب از افسردگی، عصبانیت، بی خوابی، نوسانات اخلاقی، فراموشی، خود کوچک بینی، سردرگمی، پارانویا، و سایر اختلالات روانی شدید رنج می برند. همچنین به احتمال بسیار زیاد، این دسته از معتادان تا آخر عمر از نظر روانی به مرفین وابسته خواهند بود.

در صورتی که نه شرایط محیطی و نه انگیزه های رفتاری فرد معتاد برای مصرف مواد تغییری نکنند، به احتمال بسیار زیاد وی حتی پس از تحمل عوارض خماری، باز هم دچار لغزش شده و به مصرف مرفین روی می آورد. گواه و مدرک این مدعا نیز میزان بالای لغزش این دسته از معتادان است.

معتادانی که مرفین یا هروئین مصرف می کنند در مقایسه با معتادان به سایر مواد از جمله انواع دیگر اپیوییدها، کوکائین، یا متامفتامین، دارای آمار لغزش بسیار بالاتری هستند. از دیگر پیچیدگی های اعتیاد به مرفین که در بلند مدت ایجاد شده و در داروهای اعتیاد آور دیگر یافت نمی شود، آسیب به سیستم عصبی و مغز می باشد. هنوز هم کاملا مشخص نشده است که مرفین چگونه باعث بروز این عارضه می شود، ولی احتمالا متابولیت موجود در مرفین عامل اصلی آن می باشد.