روان‌درمانی ترک سیگار

ملاحظات رفتاری، روان‌درمانی در ترک سیگار گستره ی وسیعی دارد. از نصیحت و توصیه به ترک آغاز و تا استفاده از تکنیک های مختلف رفتار درمانی پیش می رود. با توجه به نوع تخصص درمانگر، نوع درمان نیز متفاوت خواهد بود. قبلاً نیز اشاره کردیم که تمام پزشکان و درمانگران در هر رده باید در مواجهه با افراد سیگاری آنان را به ترک تشویق و ترغیب نمایند. تداوم این تذکرات در سیر زمان قطعاً مفید و موثر خواهد بود.

طول مدت درمان (زمان صرف شده در جلسات رواندرمانی) نیز در نتیجه ی پرهیز موثر است. حتی مداخلات حداقلی به مدت سه دقیقه پرهیز موثر بوده است. مداخلات با جلسات طولانی مثلاً ۴ جلسه یا بیشتر به صورت رودررو (هر جلسه ۱۰ دقیقه) کارایی بهتری در افزایش پرهیز نشان داده است. مداخله می تواند از مشاوره تلفنی گرفته تا مشاوره فردی یا گروهی تغییر کند، همچنان که درمانگران نیز می توانند از رده های مختلف پزشکان عمومی گرفته تا روان پزشکان و روان شناسان و افراد آموزش دیده را در بر گیرد.

انواع روان درمانی های مورد استفاده در ترک سیگار:

مشاوره عملی در رابطه با ترک سیگار، روان درمانی حمایتی: این آموزش شامل یک سلسله مهارت ها از نظر مسائل گشائی، مهارتهای مدارا و مهارتهای پیشگیری از عود را در بر می  گیرد.

مهارت های مسأله گشایی: مهارت حل مسأله عبارت است از اندیشیدن به تمام احتمالات و امکاناتی که می تواند به حل مشکل کمک کند. یافتن راه حلهای احتمالی متعدد، آنگاه ردیف کردن آنها به ترتیب اولویت، و بالاخره انتخاب بهترین گزینه و اجرای آن.

عوارض سیگار کشیدن و سودمندی های ترک آن را به بیمار شفاهاً توضیح دهید. اگر بیمار تلاشهای ناموفق قبلی برای ترک داشته، او را تشویق کنید که اقدام های مکرر برای ترک نشان از انگیزه ی بالا دارد، این بار او با انگیزه ی بیشتر، و روش نظام مند و علمی قطعاً موفق خواهد شد.

یادآور شوید که نه تنها او بلکه اکثر بیماران قبل از ترک سابقه ی تجارب ناموفق قبلی داشته اند، او را تشویق کنید که درباره روند پرهیز و مشکلات آن صحبت کند. برای این مراحل مشترکاً برنامه ریزی کنید، مثلاً:

– شروع دارودرمانی(در صورت نیاز) ۲ هفته قبل از پرهیز

– تمرینات آرام سازی یک هفته ی قبل

– تمرینای پرهیز از موقعیت های پر خطر یک هفته قبل

– آغاز پرهیز و همزمان افزایش دوز بوپروپیون

و ….

در برخی موارد بین افراد جامعه باورهای غلط در مورد سیگار وجود دارد. این باورها می تواند به مصرف سیگار یا ادامه مصرف آن بینجامد.

برای پیشگیری از عود می توان از بیزاری درمانی نیز استفاده کرد. بیزاری درمانی را به بیمار توضیح دهید. اگر بیمار شما فردی تلقین پذیر بوده و قدرت خیال پردازی قوی دارد، بیزاری درمانی در او نتیجه ی موفقیت آمیزی خواهد داشت.

خیلی ساده به بیمار توضیح دهید که آیا موردی را در زندگی خود یا اطرافیان سراغ دارد که مثلاً در کودکی با خوردن غذایی دچار مسمومیت و استفراغ شده و از آن به بعد نسبت به آن غذا حساسیت پیدا کرده است؟ با شنیدن نام آن غذا حالش بهم می خورد؟ یعنی اینکه در ذهن او نام آن غذا با حالت تهوع و استفراغ عجین شده است.

بیزاری درمانی یعنی عجین کردن آگاهانه ی نام ماده اعتیادآور با تهوع و استفراغ. سناریوئی مانند شرح زیر را برای بیمار اجرا کنید:

" اکبر ۱۹ ساله به خانه دوستش محمد دعوت شده است. سایر دوستان نیز جمع هستند. صدای موسیقی پاپ بگوش می رسد. فضای اتاق کوچک محمد انباشه از دود سیگار است. اکبر با ورود به اتاق دچار سرفه و تنگی نفس می شود. میزبان او را نشانده و سیگاری به او تعارف می کند، اما اکبر احساس می کند سرش گیج می رود. به اصرار دوستان سیگارش را روشن می کند و پکی به آن میزند، اما حالش بدتر می شود فضای دود آلود سیگار حالش را بهم می زند. حالت تهوع و خفگی به او دست می دهد. سیگار را خاموش می کند و از اتاق بیرون می آید. کنار خیابان می نشیند. چند نفس عمیق می کشد. استنشاق هوای تازه حال او را بهتر می کند. بلند می شود در کنار خیابان زیر درختان سپیدار شروع به قدم زدن می کند. احساس می کند خیلی بهتر شده است با موبایل به محمد زنگ می زند و پوزش می خواهد. او آخرین سیگارش را خاموش کرده است. سیگار حال او را بهم می زند."

آموزش در زمینه ی بیزاری از سیگار می تواند به اشکال دیگری نیز اجرا شود مانند سیگار کشیدن سریع، بیرون دادن سریع دود، سیگار کشیدن هدایت شده.

جایگزین های رفتار درمانی سیگار:

هیپنوز (خوابواره) بیمار در هیپنوز در وضعیت تلقین پذیر قرار می گیرد. برای افرادی مناسب است که تلقین پذیری قوی دارند. در هیپنوز بیمار را ابتدا با روش تن آرامی در وضعیت رها از تنش قرار می دهند و بعد گام به گام تمرینات مربوط به هیپنوز را پیش می برند. پس از اطمینان از قرار گرفتن بیمار در وضعیت خوابواره امتناع از سیگار کشیدن یا نفرت از آن را به بیمار القاء می کنند. از روش طب سوزنی نیز در ترک سیگار استفاده شده است.

روش کاهش آسیب ترک سیگار:

این روش در بیمارانی کاربرد دارد که به هیچ وجه حاضر به ترک سیگار نیستند. به این بیماران توصیه می شود که:

۱- تعداد سیگار را به حداقل برسانند.

۲- از سیگارهای با نوع نیکوتین کمتر استفاده کنند.

۳- تا حد ممکن از پوک زدن عمیق استفاده نکنند.

آموزش های رفتاری می تواند فراتر از درمان را نیز در برگیرد. مددجوی خودتان را تشویق کنید که در جستجوی حمایت اطرافیان برآید. به او آموزش دهید که چگونه می تواند از یک دوست خوب، عمو، دائی، یا سایر اقوام نزدیک کمک فکری، مادی و … دریافت کند. منابع حمایتی خود را گسترش دهد و در نتیجه در زندگی خود از آرامش بیشتری برخوردار شود. به تذکر دهید که حتماً در مراحل بحرانی زندگی خویش آنگاه که احساس می کند در بن بست گیر کرده است، از تمام امکانات و منابع اطراف بهره بگیرد. بدترین راه این است که تصور کنیم مشکل، مشکل من است و باید به تنهایی آن را حل کنیم.

برای ترک سیگار با شماره ۷۵۳۵۴-۰۲۱ تماس بگیرید