بوپرنورفین یک داروی ضد مخدر (مسکن اوپیوئیدی) نسبتاً جدید می باشد که از حدود ۳۰ سال قبل تولید می شود و با اسامی سوبوتکس، سوبوکسان و بوپرکسین می باشد که به شکل زیر زبانی به عنوان جایگزین مواد مخدر در موارد محدودی به عنوان درمان نگهدارنده مصرف می شود، لیکن در طولانی مدت کاملاً اعتیاد آور بوده ترک آن دشوار است. مصرف خوراکی تاثیر و استفاده ای نداشته و انواع تزریقی آن در درمان اعتیاد جایگاهی نداشته، خود به شدت اعتیادآور است.
بوپرنورفین یک ماده مشتق از تبائین و یک آلکالوئید فناترن است که از گیاه خشخاش گرفته شده و بطور شیمیایی تولید می شودکه محرک(آگونیست) گیرنده های مو و همچنین مهار کننده(آنتاگونیست) گیرنده های کاپا مورفینی مغز می باشد و چون یک آنتاگونیست نسبی است علائم ترک آن از مخدرهای دیگر و متادون خفیف تربوده در مسمیت و دوزهای بالا اثرات وقفه تنفسی کمتری دارد. در نوع قرص زیر زبانی به علت ترکیب با داروی ضدمخدر نالترکسون اثرات ضد مخدری پیدا می کند که از مسمومیت جلوگیری کرده علائم ترک مصرف و خماری ایجاد می کند. همچنین در کسانی که از گذشته مخدر قوی ویا متادون مصرف می کرده اند در مصرف همزمان باعث علائم ترک می شود، به همین دلیل در موارد جایگزینی با مخدر بایستی در زمانی که مخدر قبلی تا حدودی از بدن خارج شده و فرد در حالت خماری است شروع شود.
این دارو در بسیاری از مراکز ترک اعتیاد به عنوان درمان نگهدارنده شبیه به متادون به بیماران تجویز می گردد. که از نظر علمی تنها در مبتلایانی که به دلایلی قادر به ترک اعتیاد و سم زدایی نبوده و جزء گروه های پرخطر (از جمله بیماران تزریقی، افراد بی خانمان و بدون حمایت خانوادگی و اجتماعی ، زندانیان و…) محسوب می شوند کاربرد دارد ولی متاسفانه با تجویز رایج غیر علمی به همه ی بیماران مصرف آن تبدیل به نوع جدیدی از اعتیاد شده است که رهایی از آن برای بیماربه یک معضل دشوار بدل شده و ترک آن تنها در مراکز تخصصی مانند کلینیک ترک اعتیاد دی و بصورت بستری امکان پذیر است. مراکزی که به دلیل ناآگاهی و یا مقاصد سودجویانه به شکل طولانی مدت و بی رویه آین نوع داروها را در اختیار بیماران قرار می دهند، عملا"مراکز تداوم اعتیاد و توزیع مواد هستند تا ترک و درمان اعتیاد !!
آمپول بوپرنورفین که گاهاً از طریق مراکز غیر مجاز و یا خود معتادان و سوداگران داروهای قاچاق به عنوان راهی برای ترک اعتیاد با اسامی تمجیزک ،نورجیزک ،تیدی جیزک، اورجیزک و غیره به بیماران معرفی می شود خود به یک اعتیاد تزریقی بسیار خطرناک و جدی تبدیل شده که موجب مشکلات ناگواری در مصرف کنندگان شده است. این آمپول ها ترکیبات غیر مجاز و جعلی از بوپرنورفین همراه با ناخالصی های دیگر از جمله انواع کورتون ها بوده که در شرایط غیر بهداشتی تولید و از مرزهای شرقی بویژه پاکستان وارد ایران شده اند. به دلیل اینکه این ترکیب حدود ۲۰ برابر قوی تر از انواع مورفین ها و تریاک می باشد، اعتیاد آوری بسیار قوی داشته، درمان اعتیاد به آنها دشوار است و نیز عوارض وابستگی روانی به تزریق مشکل را دو چندان می کند. همچنین عوارض ناشی از تزریق مانند احتمال ابتلا به بیماری های عفونی ناشی از تزریق آلوده و نیز انواع هپاتیت و ایدز خطر مهمی است که اینگونه بیماران را تهدید می کند. بعلاوه به علت ناخالصی و ترکیب با داروهای کورتن دار باعث اختلال هورمونی و فلج شدن عملکرد غدد فوق کلیوی ، چاقی غیر عادی ،تورم بدن و اختلال آب و الکترولیت و نهایتاً مرگ می گردد.
توجه با این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است که استفاده از بوپره نورفین و سایر داروهای مخدر (مانند متادون) به عنوان جایگزین مواد مخدر در درمان نگهدارنده بصورت تجویز طولانی مدت کاربرد محدودی داشته و تنها در بعضی از بیماران خاص در جهت کاهش آسیب و نه ترک اعتیاد استفاده می شود. تداوم مصرف این دارو(و به شکل مشابهی متادون) در طولانی مدت موجب جابجایی از اعتیاد به یک مخدر غیرقانونی به اعتیاد به یک داروی نسبتاً قانونی شده، اصل بیماری اعتیاد و سوء مصرف مواد تداوم یافته و روز به روز شدیدتر و مزمن تر می شود. استفاده ازاین گونه دارو ها جهت سمزدایی تدریجی نیزکاربرد محدودی داشته ولازم است تحت نظرپزشک متخصص وتیم درمانی مجرب در مراکز درمان بستری صورت گیرد. بوپرنورفین و متادون تاثیری در درمان مبتلایان به سوء مصرف مواد غیر مخدر از جمله شیشه، کوکائین ، ماری جوانا ، مواد روان گردان ندارد و یک اعتیاد جدید نیز به آنان اضافه می کند و متاسفانه در بعضی مراکز با انگیزه های مالی به اینگونه بیماران داده میشود!! مصرف بوپرنورفین عوارض جانبی متعدد رایج سایر مخدرها و مواد افیونی را در برداشته در مواردی عوارض بیشتر و مخصوص به خود را نیز دارد.
نظر بدهید
نظر بدهید