کلردیازپوکساید اولین بنزودیازپینی بود که در سال ۱۹۵۹ معرفی شد دیازپام در ساال ۱۹۶۳ در دسترس قرار گرفت. طی سه دهه بعد، به دلیل ایمنی بالاتر و تحمل پذیری بهتر، بنزودیازپین ها جای داروهای خواب آور و ضد اضطراب قدیمی را گرفتند.
نام بنزودیازپین ها از ساختمان مولکولی آنها گرفته شده است. از آنجا که بنزودیازپین ها اثرات رخوتزایی و ضد اضطرابی سریعی دارند، رایج ترین داروهای مصرفی برای درمان فوری بیخوابی، اضطراب حاد و سراسیمگی یا اضطراب همراه با هرگونه اختلال روانپزشکی هستند.
بنزودیازپین ها و داروهای مؤثر بر گیرنده بنزودیازپین ها
علاوه بر این بنزودیازپین ها به عنوان داروی بیهوشی، ضد تشنج و شل کننده عضلات نیز به کار می روند. به دلیل خطر وابستگی روانی و جسمانی در مصرف دراز مدت بنزودیازپین ها مرتب باید نیاز بالینی بیماران تحت درمان به ادامه دارو درمانی بررسی شود. در اغلب بیماران، با توجه به ماهیت بیماری آنها، بهتر است که بنزودیازپین ها همراه با روان درمانی استفاده شوند و تنها در صورتی تجویز شوند که داروهای جایگزین امتحان شده و تأثیری نداشته یا برای بیمار قابل تحمل نبوده اند.
در بسیاری از موارد اختلال اضطرابی مزمن، داروهای ضد افسردگی به عنوان داروی خط اول مصرف شده و بنزودیازپین ها به عنوان داروی کمکی آن ها قلمداد می شوند. سوء مصرف بنزودیازپین ها نادر است و معمولاً در بیمارانی مشاهده می شود که داروهای متعدد نسخه ای یا مواد غیر قانونی را مورد سوء مصرف قرار می دهند.
اثرات دارویی بنزودیازپین ها
همه بنزودیازپین ها بجز کلرازپات، به طور کامل از لوله گوارش جذب می شوند و طی ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت به حداکثر سطح سرمی می رسند. متابولیسم کلزارپات در معده باعث تبدیل آن به دیازپام می شود که بعد از تشکیل به طور کامل جذب می شود.
جذب، رسیدن به حداکثر سطح پلاسمایی، و شروع اثر در مورد دیازپام، لورازپام، آلپرازولام، تریازولام و استازولام از همه سریع تر صورت می گیرد. در مورد بیمارانی که برای آرام ساختن یک فوران حمله ای اضطراب یا برای سریعاً به خواب رفتن، یک وعده منفرد بنزودیازپین مصرف می کنند، مهم است که اثرات دارو به سرعت شروع شود.
چندین داروی بنزودیازپینی در تزریق وریدی مؤثرند اما فقط لورازپام و میدازولام در تزریق عضلانی جذب سریع و پایداری دارند.
از نظر بالینی، در مورد اکثر بنزودیازپین ها، نیمه عمر به تنهایی نمی تواند اثر درمانی را تعیین کند. تمام بنزودیازپین ها به درجات مختلف محلول در چربی هستند، بنابراین بنزودیازپین ها و متابولیت های آنان به پروتئین های پلاسما متصل می شوند.
مصارف بالینی بنزودیازپین ها
بی خوابی
از آنجا که بیخوابی می تواند علامت یک اختلال جسمانی یا روانپزشکی باشد، داروهای خواب آور نباید برای بیش از ۷ تا ۱۰ روز پیاپی تجویز شوند مگر اینکه بررسی کاملی در مورد علت بیخوابی به عمل آمده باشد.
اختلالات اضطرابی بنزودیازپین ها
اختلال اضطراب فراگیر
بنزودیازپین ها در تسکین اضطراب همراه با اختلال اضطراب فراگیر در تسکین اضطراب همراه با اختلال فراگیر مؤثرند. اکثر بیماران باید برای مدت نسبتاً کوتاه، مشخص و از قبل تعیین شده ای تحت درمان قرار گیرند.
از آنجا که اختلال اضطراب شده ای تحت درمان فراگیر اختلالی مزمن بوده و با میزان بالایی از عود همراه است، برخی افراد دچار اختلال اضطراب فراگیر ممکن است به درمان نگهدارنده با بنزودیازپین ها نیاز پیدا کنند.
اختلال وحشتزدگی (پانیک)
دو تا از بنزودیازپین های پر قدرت یعنی آلپرازولام و کلونازپام داروهای رایج درمان اختلال هول یا بدون بازار هراسی هستند. هر چند مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین نیز در درمان اختلال پانیک (وحشتزدگی) کاربرد دارند، اما مزیت بنزودیازپین ها این است که به سرعت اثر می کنند و موجب کژکاری جنسی و افزایش وزن نمی شوند.
برای درمان علایم حاد وحشتزدگی می توان بنزودیازپین ها و داروهای سروتونین را با هم شروع کرد؛ پس از ۳ تا ۴ هفته و هنگامی که اثرات درمانی داروهای سروتونین ظاهر شد می توان مصرف بنزودیازپین ها را بتدریج قطع نمود.
جمعیت هراسی
مشخص شده کلونازپام در درمان جمیعت عراسی مؤثر است. علاوه بر این چندین بنزودیازپین دیگر (مانند دیازپام) به عنوان داروی کمکی در درمان جمعیت هراسی به کار رفته اند.
سایر اختلالات اضطرابی
بنزودیازپین های به عنوان داروی کمکی در درمان اختلال سازگاری همراه با افسردگی به کار می رود. دسترسی به چندین داروی ضدافسردگی که ایمنی بالاتری دارند سبب شده است که آلپرازولام از این لحاظ داروی خط دوم درمان باشد. با این برخی بیماران وقتی سایر داروها اثر چندانی ندارند به این دارو پاسخ می دهند.
تحمل، وابستگی و ترک بنزودیازپین ها
مصرف کوتاه مدت بنزودیازپین ها (۲-۱ هفته) با مقادیر متوسط اغلب موجب هیچ گونه تحمل، وابستگی، یا محرومیت قابل توجهی نمی شود. البته شاید بتوان بنزودیازپین های کوتاه اثر مثل تریازولام را از این قاعده مستثنا کرد، برخی از بیماران افزایش اضطراب در روز پس از مصرف حتی یک وعده از این داروها را هم گزارش کرده اند.
همچنین بنا بر گزارش برخی از بیماران، در برابر اثرات اضطراب زدای بنزودیازپین ها تحمل پیدا می شود، به طور که برای حفظ بهبود بالینی افزایش مقدار مصرف دارو ضرورت پیدا می کند.
پیدایش سندرم محرومیت که سندرم قطع دارو نیز خوانده می شود، به مدتی که بیمار از بنزودیازپین استفاده می کرده، مقدار دارویی که دریافت می کرده، سرعت قطع تدریجی دارو، و نیمه عمر آن بستگی دارد.
سندرم محرومیت بنزودیازپین شامل علایم زیر است: اضطراب، حالت عصبیت، تعریق، بیقراری، تحریک پذیری، خستگی، منگی، لرزش، بیخوابی و ضعف. قطع ناگهانی بنزودیازپین ها به ویژه آنهایی که نیمه عمر کوتاهی دارند، با علایم شدید محرومیت همراه است. ممکن است علایمی جدی از قبیل افسردگی، بدگمانی، دلیریوم، و تشنج پیدا شود.
وقتی قرار است دارو قطع شود، دوز آن بایستی به آهستگی کاهش یابد (۲۵ درصد در هفته)؛ در غیر اینصورت احتمال عود یا تشدید واجهشی علایم وجود دارد. پایش علایم محرومیت و حمایت روانشناختی از فرد در قطع موفقیت آمیز بنزودیازپین مفید است.
تداخل دارویی بنزودیازپین ها
جدی ترین و شایع ترین تداخل آگونیست های گیرنده بنزودیازپین رخوتزایی مفرط و ضعف تنفسی ناشی از مصرف بنزودیازپین ها، زولپیدم یا زالپلون همراه با سایر تضعیف کننده های نظیر الکل، باربیتوراتها، داروهای سه حلقه ای و چهار حلقه ای، آنتاگونیست های گیرنده دوپامین، مواد شبه افیونی و آنتی هیستامین ها است.
هنگام تجویز همزمان لیتیوم، داروهای ضد روان پریشی و کلونازپام ممکن است بی تعادلی و نارساگویی بروز کند. گزارش شده است که ترکیب بنزودیازپین های و کلوزاپین سبب بروز دلیریوم می شود و لذا بایستی از تجویز همزمان این داروها خودداری نمود.
مقدار مصرف بنزودیازپین ها
برای اخذ تصمیم بالینی مبنی بر درمان بیمار مضطرب با بنزودیازپین توجه و دقت زیادی باید روا داشت. علل طبی اضطراب مثل کژکاری تیرویید، کافئین زدگی و داروها را باید رد کرد. بنزودیازپین را با مقدار کمی باید شروع کرد و به بیمار در مورد خواص رخوتزای دارو و قابل سوء مصرف بودن آن نکات لازم را باید توصیه کرد.
تصمیم در مورد مدت تخمینی درمان باید از بدو درمان گرفته شود و به دلیل مشکلات ناشی از مصرف دراز مدت دارو حداقل ماهی یک بار باید در لزوم ادامه درمان تجدید نظر کرد. میم در مورد مدت تخمینی درمان باید از بدو درمان گرفته شود و به دلیل مشکلات ناشی از مصرف دراز مدت دارو حداقل ماهی یک بار باید در لزوم ادامه درمان تجدید نظر کرد.
نظر بدهید