انواع اختلال شخصیت کدامند

روان‌ آزردگی ها، روان‌پریشی ها و اختلالات شخصیت.

روان‌ آزردگی ها معمولا با دوره های مشاوره و روان‌درمانی بهبود خواهند یافت، روان پریشی ها نیز جز در موارد خاص و شدید با مصرف دارو قابل درمان خواهند بود، اما در این میان اختلالات شخصیت دارو و درمانی ندارند و فرد مبتلا به آن دارای رفتار انعطاف ناپذیری است که امیدی به بهبود آن نمی‌رود.

ویژگی اختلال شخصیت مادام العمر بودن آن و رفتارهای تکراری، نابهنجار و اغلب ناکام کننده فرد مبتلا به آن است. این اختلالات به حدی عمیق بوده و در لایه های زیرین شخصیت فرد بیمار ریشه دوانیده اند که وی هیچ گونه آزاری از آن‌ها نمی بیند و بر عکس، رفتار خود را صحیح دانسته و دیگران را مسئول شکست ها و مشکلات خود می داند.

 فرد مبتلا به اختلال‌شخصیت هیچ گونه انگیزه و تمایلی به بهبود نداشته و معمولا در برابر انتقادات و اعتراض دیگران به این جمله بسنده می کند که «من همین هستم که هستم".
اما انواع اختلال شخصیت کدامند و ویژگی های عمده هر یک چیست؟

اختلالات شخصیت را اغلب به سه دسته تقسیم می کنند که هر کدام در برگیرنده انواعی از این بیماری است:

اختلالات دسته الف:

مبتلایان به اختلالات دسته اول اغلب عجیب و غیرعادی به نظر می رسند.

این دسته از اختلالات شامل سه مورد زیر است:

1. اختلال شخصیت پارانویایی:

   فرد مبتلا به این بیماری که در اصطلاح عامه "شکاک" نامیده می شود بی‌اعتمادی و سوءظن شدیدی نسبت به دیگران دارد، توانایی اعتماد کردن ندارد، پیوسته کینه دیگران را به دل می‌گیرد و معتقد است دیگران از او سوء استفاده می کنند.

1. اختلال شخصیت اسکیزوئید:

   مهم ترین ویژگی های این بیماری انزوا و کناره گیری، شرکت نکردن در فعالیت های روزمره و اهمیت ندادن به دیگران است. مبتلا به این بیماری اغلب به فعالیت های انفرادی تمایل دارد، از فعالیت های اندکی لذت می برد، دوستان زیادی ندارد و از نظر عاطفی و جنسی سرد است.

2. اختلال شخصیت اسکیزوتایپی:

   شخص مبتلا به این نوع اختلال که به شدت از نظر دیگران عجیب و غیرعادی به شمار می رود دارای تفکرات سحرآمیز و عقاید خرافی گوناگون است، دچار اشتباهات حسی و مسخ واقعیت است و اتفاقات عادی را به امور متافیزیکی و موجودات ماورایی نسبت می دهد، رفتار و گفتار بعضا عجیب و غریبی دارد و نسبت به دیگران بدگمانی ها و سوءظن های پارانوئید دارد.

اختلالات دسته ب:

مبتلایان به این دسته از اختلالات اغلب هیجانی و دمدمی به نظر می رسند و دارای رفتار نمایشی هستند.

اختلالات این دسته چهار مورد زیر را شامل می شود:

1. اختلال شخصیت ضد اجتماعی:

   بیمار مبتلا به این نوع از اختلال توانایی مطابقت دادن خود با موازین اجتماعی را ندارد، به حقوق دیگران تجاوز کرده و مرتکب رفتارهای مجرمانه می گردد، توانایی برنامه ریزی برای آینده را ندارد، فریبکار، دروغگو، پرخاشگر و بی احتیاط است.

2. اختلال شخصیت مرزی:

   ویژگی اصلی این نوع اختلال ناپایداری و بی ثباتی در خلق و خو و روابط با دیگران است. فرد دچار اختلال شخصیت مرزی درک ثابتی از هویت خود ندارد، احساس پوچی مزمن می کند، دست به اقداماتی می زند که برای وی آسیب هایی در بر دارد، اقدام به خودکشی و یا تهدید به آن می کند و حالت های عاطفی ناپایدار و متغیر دارد.

3. اختلال شخصیت نمایشی:

   شخص مبتلا به این بیماری تمایل شدیدی به جلب توجه دیگران دارد، در موقعیت هایی که در کانون توجه قرار ندارد ناراحت است، ظاهر متفاوتی دارد، گفتارش سرشار از اغراق در مورد هیجانات شخصی است، روابط را از آنچه هست صمیمانه تر تلقی می کند و به شدت تلقین پذیر است.

4. اختلال شخصیت خودشیفته:

   خصوصیت اصلی این اختلال خودمحوری، کمبود احساس همدلی با دیگران و خود مهم پنداری است. فرد خودشیفته از بالا به بقیه نگاه می کند، در مورد موفقیت ها، زیبایی، قدرت، زیرکی و سایر ویژگی های مثبت خود به گونه اغراق آمیزی خیالبافی می کند، استثمارگر و نیازمند تحسین افراطی است و معتقد است دیگران به حال او غبطه می خورند.

اختلالات دسته ج:

مبتلایان به این دسته از اختلالات اغلب مضطرب و بیمناک هستند.

این دسته از اختلالات در بر گیرنده سه مورد زیر است:

1. اختلال شخصیت اجتنابی:

   افراد مبتلا به این بیماری نسبت به طرد شدن بسیار حساسند، علاقه شدیدی به برقراری ارتباط با دیگران دارند ولی از بیم پذیرفته نشدن از این روابط دوری می کنند.
   به دلیل ترس از انتقاد، مورد تمسخر قرار گرفتن و یا خرابکاری کمتر در روابط کاری و یا روابط صمیمانه درگیر می شوند کم رو هستند و خود را از بقیه پایین تر می دانند.

2. اختلال شخصیت وابسته:

   این اختلال با نیاز به حمایت از سوی اطرافیان، وابستگی و پذیرش سلطه دیگران همراه است و فرد مبتلا به آن بدون راهنمایی دیگران قادر به تصمیم گیری و برنامه ریزی برای کارهای روزمره نیست، از رفتار نادرست دیگران انتقاد نمی کند تا مبادا حمایت آن ها را از دست بدهد و برای جلب محبت و حمایت دیگران دست به کارهایی می زند که برای وی ناخوشایند است.

3. اختلال شخصیت وسواسی‌-‌جبری:

   در این اختلال کمال طلبی همراه با انعطاف ناپذیری بر فرد تسلط دارد. بیمار مبتلا به این اختلال به حدی دارای کمال طلبی است که خود را در تکمیل تمام امور دخالت می دهد، در واگذاری امور به دیگران اکراه دارد، علاقه بیش از حد به کار داشته و تفریحات و روابط اجتماعی را قربانی کار می کند، بیش از حد منظم بوده و روی جزئیات امور حساسیت زیادی دارد، لجباز، انعطاف ناپذیر، خونسرد و خسیس است.